Filipi II i Spanjës

Filipi II i Spanjës
Filipi II i Spanjës
	Portret nga Sofonisba Anguissola (1565)
Mbret i Spanjës
Mbretërimi	16 Janar 1556 – 13 Shtator 1598
Kurorëzimi	16 Prill 1581, Tomar
Paraardhës	Karli I
Pasardhës	Filipi III
Mbret i Portugalisë
Mbretërimi	12 Shtator 1580 – \|13 Shtator 1598
Pasardhës	Filipi III i Spanjës
Mbret i Anglisë dhe Mbret i Irlandës (jure uxoris)
Mbretërimi	25 Korrik 1554 – 17 Nëntor 1558
Paraardhës	Maria I
Pasardhës	Elizabeta II
Fëmijë	Karlos, Princ i Asturias; Isabela, Zonjë e Vendeve të Ulëta; Katerina Mikaela, Dukeshë e Savojës; Ferdinand, Princ i Asturias; Diego, Princ i Asturias; Filipi III, Mbret i Spanjës;
Dinastia	Habsburge
I ati	Karli V
E ëma	Isabela e Portugalisë
U lind	21 Maj 1527 ; Palacio de Pimentel, Vajadolid, Kastije
Vdiq	Gabim: Nevojitet datë e vlefshme vdekjeje (data e parë): data, muaji, viti ; El Escorial, San Lorenzo de El Escorial, Kastija
Varrimi	El Escorial

Filipi II [note 1] (21 maj 1527 – 13 shtator 1598), i njohur gjithashtu si Filip i Kujdesshmi ( spanisht: Felipe el Prudente), ishte Mbret i Spanjës nga 1556, Mbret i Portugalisë nga 1580 dhe Mbret i Napolit dhe Sicilisë nga 1554 deri në vdekjen e tij në 1598. Ai ishte gjithashtu jure uxoris Mbreti i Anglisë dhe Irlandës nga martesa e tij me Mbretëreshën Mary I në 1554 deri në vdekjen e saj në 1558. ^[1] Ai ishte gjithashtu Duka i Milanos nga viti 1540. Nga viti 1555, ai ishte Zoti i Shtatëmbëdhjetë Provincave të Holandës .

Djali i perandorit Karl i V dhe Isabelës së Portugalisë, Filipi trashëgoi Perandorinë Spanjolle të babait të tij në 1556 dhe pasoi në fronin Portugez në 1580 pas një krize dinastike. Pushtimet spanjolle të Perandorisë Inka dhe të Filipineve, të emërtuara për nder të tij nga Ruy López de Villalobos, përfunduan gjatë mbretërimit të tij. Nën Filipin II, Spanja arriti kulmin e ndikimit dhe fuqisë së saj, e quajtur ngahera Epoka e Artë spanjolle, dhe sundoi territore në çdo kontinent të njohur atëherë për evropianët. Filipi udhëhoqi një regjim me shumë borxhe, duke rezultuar në dështime të shtetit në këto vite: 1557, 1560, 1569, 1575 dhe 1596. Kjo politikë ishte pjesërisht shkaku i shpalljes së pavarësisë që krijoi Republikën Hollandeze në 1581. Filipi përfundoi ndërtimin e pallatit mbretëror El Escorial në 1584.

Një besimtar i devotshëm, Filipi e shihte veten si mbrojtësi i Europës Katolike kundër Perandorisë Osmane dhe Reformacionit Protestant. Në 1584, Filipi nënshkroi Traktatin e Joinville për financimin e Lidhjes Katolike Franceze gjatë dekadës së ardhshme në luftën e saj civile kundër Hygenotëve Francezë. Në 1588, ai dërgoi një armadë për të pushtuar Anglinë protestante, me qëllimin strategjik për të përmbysur Elizabetën e I dhe për të rivendosur katolicizmin atje, por flota e tij u mposht në një përleshje në Gravelines (Franca veriore) dhe më pas u shkatërrua nga stuhitë ndërsa rrethonte Ishujt Britanikë e më pas pjesa e mbetur u rikthye në Spanjë. Një vit më pas, fuqia detare e Filipit ishte në gjendje të rikuperohej pas pushtimit të dështuar të Armatës angleze në Spanjë. Dy armada të tjera spanjolle u përpoqën pa sukses të pushtonin Anglinë në 1596 dhe 1597. Lufta anglo-spanjolle vazhdoi deri në vitin 1604, gjashtë vjet pas vdekjes së Filipit. ^[2] ^[3]

Nën Filipin, mesatarisht rreth 9,000 ushtarë rekrutoheshin nga Spanja çdo vit, duke u rritur deri në 20,000 në vitet e krizës. Midis 1567 dhe 1574, gati 43,000 burra u larguan nga Spanja për të luftuar në Itali dhe në vendet e ulëta (Belgjika, Luksemburgu dhe Holanda e sotme). ^[4]

Filipi u përshkrua nga ambasadori venecian Paolo Fagolo në 1563 si "shtatë i lehtë dhe me fytyrë të rrumbullakët, me sy blu të zbehtë, buzë disi të spikatura dhe lëkurë rozë, por pamja e tij e përgjithshme është shumë tërheqëse. . . . Ai vishet me shumë shije dhe çdo gjë që ai bën është e sjellshme dhe e hirshme.” ^[5] Filipi u martua katër herë; të gjitha gratë vdiqën para tij.

^ Geoffrey Parker. The Grand Strategy of Philip II, (2000)
^ Rowse, A. L. (1969). Tudor Cornwall: Portrait of a Society. C. Scribner, p.400
^ "One decisive action might have forced Philip II to the negotiating table and avoided fourteen years of continuing warfare. Instead the King was able to use the brief respite to rebuild his naval forces and by the end of 1589 Spain once again had an Atlantic fleet strong enough to escort the American treasure ships home." The Mariner's Mirror, Volumes 76–77. Society for Nautical Research, 1990
^ Kamen, Henry (2014). Spain, 1469–1714: A Society of Conflict. Routledge. fq. 150. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Davis, James C. (1970). Pursuit of Power: Venetian Ambassadors' Reports on Spain, Turkey, and France in the Age of Philip II 1560–1600. New York: Harper & Row. fq. 81–82. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] Geoffrey Parker. The Grand Strategy of Philip II, (2000)

[2] Rowse, A. L. (1969). Tudor Cornwall: Portrait of a Society. C. Scribner, p.400

[3] "One decisive action might have forced Philip II to the negotiating table and avoided fourteen years of continuing warfare. Instead the King was able to use the brief respite to rebuild his naval forces and by the end of 1589 Spain once again had an Atlantic fleet strong enough to escort the American treasure ships home." The Mariner's Mirror, Volumes 76–77. Society for Nautical Research, 1990

[4] Kamen, Henry (2014). Spain, 1469–1714: A Society of Conflict. Routledge. fq. 150. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[5] Davis, James C. (1970). Pursuit of Power: Venetian Ambassadors' Reports on Spain, Turkey, and France in the Age of Philip II 1560–1600. New York: Harper & Row. fq. 81–82. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]